Kỹ thuật sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng từ hạt giống tác giả hoặc duy trì từ hạt giống siêu nguyên chủng
Vụ thứ nhất (Go):
Diện tích cấy 200m2 , chọn ít nhất 200 cây điển hình và cắm que theo dõi khi lúa bắt đầu đẻ nhánh. Loại bỏ cây có tính trạng không phù hợp, sinh trưởng kém hoặc bị sâu bệnh hại.
Trước khi thu hoạch 1-2 ngày, đánh giá lần cuối và tiếp tục loại bỏ cây không đạt yêu cầu, cắt sát gốc những cây đạt yêu cầu và đeo thẻ thứ tự để đánh giá trong phòng.
+ Đánh giá và chọn cá thể trong phòng:
Đo đếm các tính trạng số lượng của từng cá thể đã được chọn tại ruộng, tính giá trị trung bình và độ lệch chuẩn.
Cắt bông của các cá thể đạt yêu cầu, cho vào túi giấy, ghi mã số, phơi cả túi đến khô và bảo quản. Đồng thời, sử dụng làm vật liệu để gieo ở vụ tiếp theo.
Vụ thứ hai (G1) :
+ Gieo riêng hạt giống của các cá thể được chọn ở vụ thứ nhất và cấy mỗi dòng thành một ô. Trong một ô, số hàng nhiều hay ít tuỳ thuộc vào số lượng mạ. Vẽ sơ đồ ruộng giống và cắm thẻ đánh dấu ô.
+ Theo dõi từ cấy đến thu hoạch. Chỉ được khử bỏ cây khác giống do lẫn cơ giới trước khi cây đó tung phấn, không khử bỏ cây khác dạng.
+ Loại bỏ dòng có cây khác dạng, dòng sinh trưởng phát triển kém do nhiễm sâu bệnh hoặc do các nguyên nhân khác.
+ Trước thu hoạch 1- 2 ngày, đánh giá lần cuối các dòng được chọn và thu mỗi dòng 10 cây mẫu tại 2 điểm để đánh giá trong phòng, không lấy cây đầu hàng hoặc cây ở hàng biên. Loại bỏ các dòng có giá trị trung bình của bất cứ tính trạng nào nằm ngoài độ lệch chuẩn.
+ Thu hoạch, phơi khô làm sạch và tính năng suất cá thể của từng dòng. Tiếp tục loại bỏ dòng có năng suất thấp, gạo lật khác màu. Đối với lúa thơm thì loại bỏ các dòng không có mùi thơm.
+ Cắt bông của các cá thể đạt yêu cầu, cho vào túi giấy, ghi mã số, phơi cả túi đến khô và bảo quản. Đồng thời, sử dụng làm vật liệu để gieo ở vụ thứ ba ( G2).
Vụ thứ ba (G2):
Chia lượng hạt giống của mỗi dòng đạt yêu cầu ở vụ trước làm 2 phần, trong đó 1/3 để dự phòng và 2/3 để gieo cấy tại ruộng so sánh và ruộng nhân dòng.
Ruộng so sánh: cấy các dòng thành từng ô theo phương pháp tuần tự không nhắc lại, 10m2 / ô và cách nhau 30 cm.
+ Theo dõi từ cấy đến thu hoạch. Chỉ được khử bỏ cây khác giống do lẫn cơ giới trước khi cây đó tung phấn, không khử bỏ cây khác dạng.
+ Loại bỏ dòng có cây khác dạng, dòng sinh trưởng phát triển kém do nhiễm sâu bệnh hoặc do các nguyên nhân khác.
+ Trước thu hoạch 1- 2 ngày, đánh giá lần cuối các dòng được chọn và thu mỗi dòng 10 cây mẫu tại 2 điểm để đánh giá trong phòng, không lấy cây đầu hàng hoặc cây ở hàng biên. Loại bỏ các dòng có giá trị trung bình của bất cứ tính trạng nào nằm ngoài độ lệch chuẩn.
Ruộng nhân dòng:
+ Sau khi kết thúc cấy ruộng so sánh, số mạ còn lại được cấy ở ruộng nhân dòng. Tiến hành kiểm định các dòng đã được chọn ở ruộng so sánh vào thời kỳ trỗ 50% và trước thu hoạch để phát hiện cây khác dạng. Khử bỏ cây khác giống do lẫn cơ giới, loại bỏ dòng có cây khác dạng.
+ Thu hoạch, phơi khô làm sạch và tính năng suất cá thể của từng dòng. Tiếp tục loại bỏ dòng có năng suất thấp, gạo lật khác màu. Đối với lúa thơm thì loại bỏ các dòng không có mùi thơm.
+ Dựa trên kết quả đánh giá ở ruộng so sánh, ruộng nhân dòng và trong phòng để chọn ra các dòng đạt yêu cầu. Nếu số dòng đạt yêu cầu lớn hơn 85% tổng số dòng G2 thì hỗn hạt của các dòng này thành hạt siêu nguyên chủng. Sau khi hỗn, lấy mẫu gửi kiểm nghiệm, đóng bao và gắn tem nhãn theo qui định. Bảo quản cẩn thận để sản xuất hạt giống nguyên chủng ở vụ sau.
